ów
  • idisy, disy
    22.01.2007
    22.01.2007
    Jakiej płci są disy (idisy)? Wszystkie źródła potwierdzają ich r. ż. (Kempiński; Słupecki; Encyklopedia PWN notuje „żeńskie duchy opiekuńcze, pokrewne nornom, boginiom losu, ale również demony śmierci, zniszczenia i wojny, wegetacji i płodności” – to po również nie zmienia ich żeńskości). A słowniki uparcie notują -ów. Nie tylko ortografy, ale także WSWO PWN. Tu chyba zaważyła definicja z SWO pod red. Sobol, która nieco wypaczyła tę zawartą wcześniej u Tokarskiego. Disów/idisów to błędne formy?
  • igr czy igrów?
    31.03.2014
    31.03.2014
    Na Politechnice Śląskiej corocznie odbywają się juwenalia pod nazwą Igry. Chciałabym się dowiedzieć, jak należy odmieniać tę nazwę w dopełniaczu. Od lat funkcjonuje bowiem odmiana Igrów Politechniki Śląskiej. Jednak Wielki słownik ortograficzny PWN przy słowie igra odnotowuje wyłącznie wariant igr w liczbie mnogiej. Czy więc do tej pory powszechnie stosowana odmiana jest błędna?
  • komicje, komicja
    28.02.2007
    28.02.2007
    Mam problem ze zgromadzeniem… w starożytnym Rzymie. Komicja/komicje – zapis w WSO (-cji) sugeruje plurale tantum. WSWO notuje tylko dopełniacz -ów (co dziwi). Natomiast SJP Dorosza -ów ma tylko dla komicja, dla komicje -cji.
  • kusz
    8.12.2015
    8.12.2015
    W jednej z powieści Stanisława Ignacego Witkiewicza pt. „Jedyne wyjście” znajduje się taki oto dwuwiersz:
    Pusz się, draniu, pusz się, pusz
    Potem hycniesz w grób i kusz
    Czym jest ów kusz? Bo na pewno nie błędem Autora lub Wydawcy, bo byłoby coś o tym wspomniane w erracie lub nocie wydawniczej. Archaizm? Czy może typowy dla Witkacego żart językowy?
  • Nazwisko Jakoktochce
    7.02.2023
    30.03.2020
    Szanowni Państwo!
    Moi znajomi szykują się do wesela, a co za tym idzie zabierają się za wypisywanie zaproszeń. Jedno z nazwisk gości stało się problematyczne. Mowa o nazwisku Jakoktochce. Znajomi chcą uniknąć trendu pozostawiania nazwisk w mianowniku, dlatego spróbowali zmierzyć się z tym zadaniem.
    Czy zasada dotycząca odmiany nazwisk wg paradygmatu przymiotnika będzie właściwa? Państwo Jakoktochcejowie? W przypadku mężczyzny, dopełniacz: pana Jakoktochcego?
    Małżonka ma dwuczłonowe nazwisko: Ogierman-Jakoktochce. Czy poprawny dopełniacz to Ogierman-Jakoktochcejowej? Narzędnik: Ogierman-Jakochtocejową?
  • Orzeszkowa – Orzeszek, Orzeszko, Orzeszka?

    13.02.2004
    13.02.2004

    Jak językoznawcy odnoszą się do publicznego podawania nazwisk znanych osób w formie typu: Ewa Szelburg-Zarębina, Eliza Orzeszkowa? Przecież nie sposób dociec (nawet po wnikliwym wertowaniu encyklopedii) formy mianownikowej: Eliza Orzeszek? – Orzeszko? – Orzeszka? Ewa Zaręba? – Zaręb? Chyba tak być nie powinno…

  • palma odbiła
    6.05.2014
    6.05.2014
    Jaka jest etymologia frazeologizmu odbiła komuś palma?
  • pan N
    23.06.2015
    23.06.2015
    Moje pytanie dotyczyć będzie odmiany nazw obcych. Niedawno z paroma osobami zajęliśmy się fanowskim tłumaczeniem gier z serii Pokemon i pojawił się pewien problem. W grze pojawia się osoba o imieniu N (czytane „en”) i nie do końca wiemy, jak odmienić to, dość nietypowe, imię (wszyscy jesteśmy zgodni, że powinniśmy je odmieniać). Jak powinniśmy zatem napisać: N-owi, N'owi czy Nowi?
    Pozdrawiam
  • przymiotniki dzierżawcze od imion
    5.01.2013
    5.01.2013
    Szanowni Państwo!
    1. Czy od imion męskich przymiotniki dzierżawcze są tworzone przyrostkami -owy, -owa, -owe, -ów (dawn.), zaś od imion żeńskich – przyrostkami -in/-yn, -ina/-yna, -ine/-yne?
    2. Jak brzmią przymiotniki dzierżawcze od żeńskich imion Jadwiga (-g-), Barbara (-r-), Weronika (-k-), Łucja (-j-), Wanda (-d-) i Dorota (-t-) oraz męskich imion Idzi (-i), Jerzy (-y) i Sylwester?
    Do siego roku!
    Z poważaniem
    słowacki czytelnik
  • przyrostek -anin a dopełniacz liczby mnogiej
    6.09.2005
    6.09.2005
    gdańszczanin, D. lm. gdańszczan, PeruwianinPeruwian, Indianin – Indian, mahometanin – mahometan itd. Tak odmienia się większość wyrazów kończących się na -anin. Również grubianin, purytanin czy diecezjanin dają tylko formy przycięte, kończące się -an.
    Tymczasem Korsykanin daje już 2 warianty D. lm.: Korsykan a. Korsykanów. Podobnie wegetarianin. Wreszcie Afrykanin, meksykanin, anglikanin, kamilianin i augustianin mają już tylko formę z -anów (Afrykanów itd.).
    Skąd bierze się ta różnica?
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego